In een tijd waar de maskers een ondenkbaar artefact is geworden, wilde het Futurgrooves-team de kwestie van het dragen van het masker in elektronische muziek aanpakken…. Het masker staat aan de oorsprong van de cultuur van anonimiteit in dienst van muziek. Waarom dragen sommige elektronische muziek artiesten liever maskers, van het Underground Resistance Collective in Detroit tot Daft Punk?
70’s & 80’s : De geboorte van een cultuur
Laten we eventjes naar het verleden kijken, op een moment waar de exploitatie van het beeld van rocksupersterren als Queen of Kiss op zijn hoogtepunt is. De jaren zeventig en tachtig: Een tijd waarin de waanzin van het sterrensysteem grenst aan onfatsoenlijkheid, waar het uitbundige script koningin is. In de verte wordt er muziek met koude, schokkerige en repetitieve ritmes gehoord… het is elektronische muziek!
aDit nieuwe muzikale genre is een reactie op het misbruik van het stersystemen: Het is de geboorte van een nieuwe cultuur die muziek centraal stelt. In tegenstelling tot de «super-scripting» van de bands van Rock’n Roll zet de elektronische muziek de artiest op hetzelfde niveau als het publiek, de DJ’s en de dansvloer zijn één: Het is het begin van een nieuw tijdperk van muzikale performing, waarvan het masker binnenkort een symbool zal zijn.
Eind van de 80’s: Het masker ten diensten van de muziek
In een tiental jaar tijd is de elektronische cultuur merkwaardig geëvolueerd en opgevallen, omdat deze zicht focust op muziek, niet op de kunstenaar. Het was het collectief en label Underground Resistance (UR), dat eind jaren tachtig werd opgericht. Zij zullen de cultuur van anonimiteit introduceren in elektronische muziek introduceren. De DJ’s van het collectief bieden incognito performances, gekleed in zwart, gezichten verborgen door kappen en sjaals. De leden van UR, afkomstig uit de getto’s van Detroit, geven de voorkeur aan muziek boven het ego van de kunstenaar: Ze performen gemaskeerd en weigeren te worden gefotografeerd. Met deze innovatieve en uitdagende ideeën belichaamt en bouwt UR een cultuur van anonimiteit die de komende jaren zal groeien.
90’s : Gemaskerd vooruitgaan... in totale illegaliteit!
Elektronische muziek belichaamt daarom waarden en idealen. De 90’s zijn het hoogtepunt van deze Underground cultuur die protestataire en “marginale” waarden met zich meedraagt. Het is met de geboorte van rave parties dat de cultuur van masker en anonimiteit zich verspreidt. Deze feesten vieren muziek en dansvloer… in alle illegaliteit. Het is daarom niet verwonderlijk dat veel DJ’s hun identiteit verbergen met hoodies of maskers. Ze aarzelden niet om verborgen te spelen, niemand wist wie of waar ze waren, alleen het soundsysteem was zichtbaar. Ondanks hun anonimiteit vormen DJ’s de kern van een groeiende cultuur.
90’s: Anonimiteit, de sleutel tot succes?
Parallel aan deze illegale context maken gemaskeerde artiesten hun verschijning op de grote scene en democratiseren deze praktijk voor het grote publiek. Hoe kan je Daft Punk niet opnoemen: Franse duo pionier van het dragen van het masker tijdens hun liveoptredens. Het is na het succes van hun eerste album Homework (1997) dat Daft Punk het masker voor het eerst aantrok. De twee robotachtige en avant-garde personages behouden het mysterie en creëren een universum dat ze wereldwijd beroemd zal maken. Beoordeling: 20 jaar carrière, een internationaal succes, een iconisch en uniek universum dankzij hun robotachtige alter-ego.
Op hetzelfde moment was de masker niet de enige manier om muziek centraal te stellen. Het verhaal van Bob Sinclar is hier een goed voorbeeld van: Dezelfde alias voor een tal dj’s en producers. In 1998 bracht de humoristische alias «Bob Sinclar» vele anonieme dj’s samen rond hetzelfde project, waarbij de identiteit van elk van hen werd gewist ten profijt van de muziek.
Anonimiteit en het dragen van het masker hebben muziekliefhebbers van alle genres verleid: Vanaf dat moment is het een scenografische en marketingasset.
Vandaag: waarom zijn DJ’s gemaskerd?
De verschijning van gemaskeerde dj’s is vreemd genoeg tegenstrijdig. Aan de ene kant gebruiken dj’s ze om Anti-establishment waarden te ondersteunen. Aan de andere kant maken dj’s er gebruik van als handelsmerk en beginnen zo een nieuwe trend. Maar er blijft een vraag: Streven deze artiesten, met tegenovergestelde waarde, hetzelfde doel na?
Er zijn vele redenen waarom dj’s maskers dragen. Drager van mysterie en verbeelding, het masker is voor sommigen een artistieke, esthetische of marketing keuze. Voor anderen vertegenwoordigt de gemaskeerde performer het natuurlijke erfgoed van de Underground cultuur uit de 90’s en staat het toe om anonimiteit te behouden. Soms dragen DJ’s een masker tijdens hun optredens om hun verlegenheid voor het publiek te bestrijden.
Ondanks al deze redenen, die uiteindelijk een keuze van elke artiest blijven, hebben al deze DJ’s minstens 2 belangrijke zaken in gemeen: Ze leggen beide de focus op muziek en rustig kunnen winkelen.